Czym są mediacje?
Bardzo często ludzie nie potrafią ze sobą rozmawiać, dlatego potrzebują osoby trzeciej, która pomoże im w dojściu do porozumienia. Pomoże się dogadać w kulturalny, pełen szacunku do drugiej strony sposób. Mediacje to alternatywna forma rozwiązywania sporów. Coraz częściej spotykana jako forma pogodzenia dwóch stron, które samodzielnie nie potrafią dojść do porozumienia.
Ludzie często mają problem ze znalezieniem wspólnego rozwiązania, które będzie dla obu stron korzystne. Ideą mediacji jest to, że strony od stołu mediacyjnego wychodzą jako wygrane – zasada WIN WIN. Dzięki temu, chętnie realizują to co zostało uzgodnione, ponieważ sami na to wyrazili zgodę.
Strony w bezpiecznych warunkach rozmawiają o swoich oczekiwaniach, potrzebach i możliwościach. Potrafią wypracować rozwiązania, które w normalnych okolicznościach w dyskusji jeden na jeden ze stroną sporu nie byłyby w stanie nawet wymyślić.
Osoba mediatora pomaga w przyjrzeniu się oczekiwaniom i potrzebom stron. Czuwa nad bezpieczeństwem i szacunkiem podczas rozmowy stron, które często mają trudność z emocjami wobec drugiej strony. Mediator to osoba bezstronna, tzn nie jest zaangażowana w żaden sposób w spór z żadną ze stron. Dzięki temu wszyscy mają poczucie bezpieczeństwa, że rozmowa przebiega bez przewagi którejkolwiek ze stron a mediator czuwa nad tym, żeby strony wypracowały najlepsze dla obu stron rozwiązania.
Z pewnością, żeby mogło dojść do ugody strony sporu muszą wykazać się chęcią i dobrą intencją rozwiązania danego sporu. Jeżeli którakolwiek z osób w sporze nie wyraża zgody na mediacje, wówczas taka mediacja nie może się odbyć. Obie strony muszą wyrazić zgodę na mediacje.

Jak przebiegają mediacje?
W zależności od tego, czy mediacja jest kierowana przez sąd czy jest to mediacja umowna sam przebieg rozmowy mediacyjnej ma podobny charakter. Natomiast, różnica pojawia się na początkowym etapie czyli przystąpieniu do mediacji.
Jeżeli sprawa jest kierowana przez sąd to mediator sądowy, który został poinformowany przez sąd kontaktuje się ze stronami i ustala, czy strony wyrażają zgodę na mediację, ustala termin i miejsce spotkania mediacyjnego.
Natomiast, jeżeli jedna ze stron bezpośrednio kontaktuje się z mediatorem, wówczas mediator podejmuje działania, żeby uzyskać zgodę drugiej strony na mediację lub umówić się na spotkanie mediacyjne. Spotkanie mediacyjne odbywa się na neutralnym gruncie dla obu stron. W warunkach, które pozwalają spokojnie, wygodnie i bez obecności osób niezaangażowanych w spór przeprowadzić mediacje. Mediator oczywiście na początku dopełnia pewnych formalności, które pozwalają na przeprowadzenie mediacji.
Rozmowa mediacyjna standardowo jest prowadzona między dwiema stronami w obecności mediatora, ale może być również prowadzona indywidualnie, tzn. bez obecności strony. Mediator wówczas kontaktuje się ze stronami bezpośrednio i ustala oczekiwania, potrzeby i możliwości stron. Oczywiście mediator zachowuje w tajemnicy rozmowę, którą przeprowadził ze stroną i niejako pośredniczy między nimi w celu ustalenia konkretnego rozwiązania.

Mediacja to rozmowa podczas której obie strony szukają rozwiązania a jej efektem jest podpisanie ugody czyli dokumentu, który stanowi o pojednaniu stron i potwierdzi co strony ustaliły. Dzięki ugodzie strony nie muszą stawać w sądzie i to nie sąd będzie rozstrzygał sprawę, często niekorzystną dla jednej ze stron. To właśnie dzięki mediacji można wypracować rozwiązania, które będą akceptowalne przez obie strony.

Mediator stosuje różne metody i narzędzia, które według jego wiedzy i umiejętności skutecznie pozwolą doprowadzić do rozwiązania sporu i zawarcia porozumienia między stronami.

Przystąpienie do mediacji niesie za sobą szereg korzyści:
- szybsze niż sąd rozwiązanie sporu,
- obie strony wychodzą usatysfakcjonowane z ustalonych rozwiązań,
- mniejsze koszty niż postępowanie sądowe,
- lepsze zrozumienie wzajemnych potrzeb,
- rozwiązanie sporu przy zaangażowaniu obu stron,
- mniejszy poziom emocji,
- zrozumienie potrzeb i oczekiwań drugiej strony,
- wzajemny szacunek stron,
- motywacja do realizacji postanowień ugody,
- szybsze uzyskanie zadośćuczynienia czy naprawienia szkody.

Mediator - cechy dobrego mediatora
Przeprowadzenie mediacji między dwiema stronami, które są skłócone, nie darzą siebie zaufaniem, czy też mają wrogie nastawienie wobec siebie nie jest takie proste. O skuteczności mediacji w dużej mierze może decydować sama osoba mediatora. To on przewodzi temu spotkaniu i dba o poczucie bezpieczeństwa i szacunku podczas rozmowy mediacyjnej. W dużej mierze od kompetencji i umiejętności mediatora zależy przebieg mediacji. Zatem, jakie cechy i umiejętności powinien posiadać skuteczny mediator?

Po pierwsze mediator powinien cechować się wysokim poziomem inteligencji emocjonalnej. Podczas mediacji emocje bardzo często biorą górę, dlatego mediator, który zna swoje emocje, potrafi nad nimi panować, potrafi je zrozumieć, będzie również w stanie zrozumieć emocje osób zaangażowanych w spór i będzie potrafił zapanować nad sytuacją w której strony będą emocjonalnie podchodziły do rozwiązania sporu. Drugą ważną i istotną cechą jest poczcie własnej wartości. Dzięki temu, że mediator wie kim jest, jaką pełni rolę, zna swoje mocne strony będzie potrafił efektywnie przeprowadzić proces mediacji. Poczucie własnej wartości wzmacnia wiarę w rozwiązanie sporu ale również wiarę w osoby, które są zaangażowane w rozmowę.
Skuteczna rozmowa to taka w której wszystkie strony rozumieją siebie wzajemnie, dlatego umiejętności komunikacyjne są niezbędne, żeby skutecznie przeprowadzić rozmowę mediacyjną. Mediator powinien dbać o spójność komunikacji werbalnej i niewerbalnej, żeby budować wiarygodność i zaufanie wśród osób zaangażowanych w spór, które poniekąd oczekują wsparcia mediatora. Żeby jednak to osiągnąć mediator musi wzbudzać zaufanie. Jest szereg czynników, które mogą przyczynić się do tego, są to między innymi wcześniej już wspomniana spójna komunikacja werbalna i niewerbalna, otwartość a także pozytywne nastawienie.
Bardzo ważne jest też to, żeby mediator był osobą bezstronną czyli nie powinien być zaangażowany w jakikolwiek sposób w spór, nie może faworyzować którejkolwiek ze stron, wolny od uprzedzeń i przesądów. Dzięki temu tworzy się atmosfera poczucia bezpieczeństwa i zaufania, co sprzyja zaangażowaniu stron w skuteczne rozwiązanie sporu.

Nasuwa się wobec tego pytanie jaką rolę pełni mediator? Otóż, bez względu na to czego dotyczą mediacje, czy to mediacje biznesowe, mediacje rodzinne, mediacje szkolne, czy też mediacje karne czy pracownicze rolą mediatora jest:
- pomoc w wypracowaniu wspólnego stanowiska w danej sprawie,
- wsparcie w rozmowie,
- towarzyszenie podczas trudnych rozmów,
- nie ocenianie,
- nie rozstrzyganie.

Główne zasady mediacji to:

- bezstronność, oznacza to, że mediator nie przychyla się do rozwiązań żadnej ze stron, nie stoi po którejkolwiek ze stron,
- dobrowolność i akceptowalność , oznacza, że strona dobrowolnie podchodzi do mediacji i akceptuje taki sposób rozwiązania sporu, mediator nie zmusza do podjęcia mediacji ani osiągnięcia porozumienia,
- neutralność, oznacza, że mediator nie narzuca stronom rozwiązań, jest neutralny wobec przedmiotu sporu,
- poufność, oznacza, że wszyscy uczestnicy mediacji, zarówno strony jaki i mediator są zobowiązani do zachowania tajemnicy co do przebiegu mediacji, mediator nie ujawnia informacji, które zdobył podczas mediacji.

Ugoda w mediacjach
Efektem końcowym skutecznych mediacji jest ugoda. Wypracowane przez strony rozwiązanie spisane w formie dokumentu, który zatwierdza sąd nadając klauzulę wykonalności.
Zgodnie z art. 18315 § 1 k.p.c. „Ugoda zawarta przed mediatorem, po jej zatwierdzeniu przez sąd, ma moc prawną ugody zawartej przed sądem. Ugoda zawarta przed mediatorem, którą zatwierdzono przez nadanie jej klauzuli wykonalności, jest tytułem wykonawczym”.

Zgodnie z Art. 18314 § 3 k.p.c. „sąd odmawia nadania klauzuli wykonalności albo zatwierdzenia ugody zawartej przed mediatorem, w całości lub części, jeżeli ugoda jest sprzeczna z prawem lub zasadami współżycia społecznego albo zmierza do obejścia prawa, a także gdy jest niezrozumiała lub zawiera sprzeczności”.